Relacja z konferencji „Od zdolności do mądrości – efektywne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych”

Konferencja „Od zdolności do mądrości efektywne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych”, która była podsumowaniem projektu „talentON – Program wsparcia i rozwoju młodzieży szczególnie uzdolnionej” odbyła się 15 grudnia w Centrum Transferu Wiedzy KUL w Lublinie. Spotkanie było doskonałą okazją do zapoznania się z efektami realizacji założeń „Modelu wsparcia uczniów uzdolnionych w obszarze nauk społecznych i humanistycznych”, prezentacji sposobów wspierania grupy osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, jakimi są uczniowie zdolni, jak również do wymiany doświadczeń.

W tematykę wspierania rozwoju osób zdolnych wprowadzili uczestników: Ireneusz Samodulski – Prezes Zarządu Fundacji PAN. O doświadczeniach w pracy z osobami zdolnymi następnie opowiedział Kierownik Naukowy Projektu – prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, czł. rzecz. PAN, który podkreślił znaczenie orientacji prospołecznej działań podejmowanych przez osoby zdolne – aby ich talenty służy również rozwojowi otoczenia społeczno-gospodarczego. Następnie Opiekun Naukowy Zespołu – prof. dr hab. Andrzej Sękowski zarysował swój niezwykle bogaty dorobek naukowy w obszarze psychologii różnic indywidualnych oraz problematyki inteligencji, twórczości czy wybitnych zdolności, jak również pracy w Krajowym Funduszu na rzecz Dzieci.

W kolejnej części konferencji referaty wygłosili członkowie Zespołu naukowego projektu:

• Dr Martyna Płudowska (KUL), która zaprezentowała założenia Modelu wsparcia, efekty zrealizowanych zajęć grupowych i indywidualnych, a także skuteczność podjętych oddziaływań. Wśród czynników, które należy uwzględnić w procesie wspomagania rozwoju zdolności i przekształcania ich w konkretne talenty, dr Martyna Płudowska wymieniła: te o charakterze wewnętrznym (m.in.: kreatywność; funkcjonowanie emocjonalne, w tym inteligencja emocjonalna; motywacja, w tym motywacja osiągnięć, motywacja do nauki, potrzeba poznania; efektywne metody radzenia sobie ze stresem; odporność psychiczna czy efektywne funkcjonowanie w relacjach z innymi), o charakterze zewnętrznym (osoby znaczące i instytucje, które mogą wspierać osoby zdolne: m.in. mentorzy, nauczyciele, szeroko rozumiane środowisko szkole, klimat w szkole) oraz mądrość.
• Dr Sylwia Gwiazdowska-Stańczak (KUL), która poruszyła zagadnienia związane z zaangażowaniem uczniów w naukę i budowanie dobrego klimatu w szkole, wraz ze wskazówkami dla nauczycieli (m.in. takie, jak: udzielanie uczniom informacji zwrotnych nie tylko dotyczących kwestii edukacyjnych, ale także ich zachowania, stawianie jasnych wymagań, stosowanie motywacji pozytywnej, zachęcanie uczniów do dodatkowej aktywności.
• Dr Agnieszka Żmuda (KUL), która opowiedziała o tym, jak radzić sobie ze stresem i budować swoją odporność psychiczną. Dr Agnieszka Żmuda wspomniała, czego uczniowie potrzebują, aby lepiej radzić sobie ze stresem i budować swoją odporność psychiczną: wiedzy o stresie, emocjach, sposobach radzenia sobie ze stresem, rozmowy, słuchania, zainteresowania, promowania nastawienia na rozwój (porażka jako informacja zwrotna), wzmacniania pewności siebie, poczucia skuteczności, ale i zaangażowania uczniów.
• Dr Tomasz Knopik (UMCS), który zaprezentował materiał na temat mądrości jako wyzwaniu edukacyjnym. Poruszył takie, zagadnienia, jak: mądrość jako system wiedzy eksperckiej w dziedzinie pragmatyki życia (m.in. wiedza o faktach, wiedza proceduralna, kontekstowe ujęcie własnego rozwoju), 3 rodzaje myślenia (refleksyjne, dialogiczne, dialektyczne), mądrość jako równowaga (między potrzebami człowieka a środowiskiem, rola doświadczenia) czy wymiary mądrość. Dr Tomasz Knopik odniósł się do praktycznego „przykładu” mądrości i przywołał postać pana Artura Baranowskiego – zwycięzcy jednego z odcinków programu „1 z 10” – a także opinii społecznych o jego występie.
• Dr Agnieszka Klimska (UKSW), która przedstawiła efektywne metody oraz strategie uczenia się (np. myślenie w służbie uczenia się, stawianie pytań, planowanie, dyskutowanie, kreślenie map poznawczych, myślenie dywergencyjne). Wśród rekomendacji dr Klimska wymieniła m.in.: stymulowanie działań zmierzających do pobudzania ciekawości poznawczej, kreatywności, twórczego myślenia, dobór zindywidualizowanych strategii nauczania, dobór odpowiednich metod nauczania wobec dzieci wykazujących zdolności kierunkowe, stymulowanie do pracy obu półkul mózgowych, unikanie bodźców rozpraszających czy budowanie strategii zarządzania własnym czasem.
• Dr Marcin Klimski (UKSW), który zreferował temat oraz przeprowadzone w ramach Programu talentON badania w obszarze wykorzystania multimediów w edukacji. W wystąpieniu podkreślił rolę rozwijania kompetencji cyfrowych u uczniów. Dr Klimski wspomniał, że rodzic/opiekun, będący pierwszym i najbliższym nauczycielem swojego dziecka, powinien monitorować jego czas i sposób wykorzystania nowych technologii. Zamiast dawać przestrzeń do uskuteczniania efektywności uczenia się, wypoczynku lub odreagowania codziennych obowiązków, stosowanie nowych technologii może stać się miejscem niebezpiecznych i niekorzystnych dla rozwoju emocjonalno-psychicznego oddziaływań.

Następnie odbyła się dyskusja w zakresie zaprezentowanych referatów. Końcowym punktem konferencji było zarysowanie etapów prac w nowym projekcie Fundacji Polskiej Akademii Nauk, który jest kontynuacją przedsięwzięć służących wsparciu osób zdolnych – talentON II: opracowanie standardu diagnozy psychologiczno-pedagogicznej ucznia zdolnego.

W wydarzeniu udział wzięli zainteresowani pracą oraz poszerzeniem perspektywy przemyślanego wspierania grupy osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, jakimi są uczniowie zdolni: nauczyciele, dyrekcje szkół, studenci, rodzice, jak również młodzież szkolna. Serdecznie dziękujemy wszystkim zgromadzonym za udział w konferencji.